Introductie
Deze maand staan we bij In de praktijk stil bij het geestelijk of meditatief lezen van de Bijbel. Deze manier van Bijbellezen laat het licht van Gods woord schijnen over de dingen die in jouw leven spelen. Zo verbindt God Zijn verhaal aan jouw leven en geef je Hem de ruimte om heel persoonlijk tegen je te spreken. Lectio Divina of Slow Reading helpt je om je relatie met God vorm te geven.
In de vlog heb ik er al iets over verteld. Ook in deze blog wil ik je graag helpen om hiermee aan de slag te gaan. Na de algemene richtlijnen voor Lectio Divina deel ik nog een aantal persoonlijke tips met je die mij geholpen hebben om hiermee aan de slag te gaan.
Instructie Lectio Divina of Slow Reading (stil worden en lezing)
De Lectio Divina, Slow Reading of geestelijke lezing, is een manier van lezen die ons helpt om ontvankelijk te zijn voor wat God door zijn woord tegen ons wil zeggen. Geschikte teksten hiervoor vind je in de psalmen en de evangeliën.
De geestelijke lezing begint met stil worden. Hiervoor zijn enkele tips:
- Gebruik een vaste plek in huis waar je dit doet. Zo maak je letterlijk en figuurlijk ruimte voor God in je leven. Een vaste plek helpt je om tot rust te komen en stil te worden.
- Maak er echt tijd voor vrij (bijvoorbeeld 20 minuten).
- Ga op een knielbankje of een stoel zitten, zorg dat je rug recht is. Zo kun je vrij ademen. Adem langzaam in en laat je adem langzaam weer uit je weg lopen. Zorg dat je iets langer uit- dan inademt.
- Sluit je ogen als je omgeving je afleidt of houd ze open als je gedachten met je op de loop gaan.
- Als je gehinderd wordt door allerlei voor dat moment niet-welkome gedachten schrijf ze dan op of stel je voor dat je aan een beek zit waar je deze gedachten als een takje in het water gooit en langzaam ziet afdrijven. Een gedachte terugsturen of proberen tegen te houden helpt niet, er iets mee doen werkt beter.
- Bij het stil worden kan het ook helpen om een ‘heilig woord’ te kiezen. Een heilig woord dient ervoor om je bij de les te houden. Iedere keer dat je afdwaalt, spreek je het woord uit zodat het je weer in de stilte terug brengt. Een heilig woord kan zijn: liefde, vergeving, nabijheid…
- Dank God dat Hij van je houdt en dat Hij je hoort en open je hart voor Hem, de drie-enige God. Vertrouw er eenvoudigweg op dat Hij ook naar jou verlangt en bij je wil zijn.
- lezing: lees de tekst één of twee keer hardop door.
- overdenking: kies een woord, een zin of een beeld uit de tekst dat je raakt en laat je gedachten er over gaan, kauw er op. Waarom raakt dit je? Wat heeft dat je te zeggen?
- gebed: breng wat je raakt bij God.
- stil zijn: er is niets dat hoeft, anders dan dat jij en Hij samen zijn. Wees je bewust dat Hij er is, daar, op dat moment.
Als je dit één of twee keer per week beoefent dan zul je merken… Nee, misschien merk je wel niet zoveel. Maar intimiteit, bezinning en ingebed zijn bij de Levende God levert ons wel iets op: geloof dat het volhoudt.
Tips voor het stil en rustig worden, een app en een boek
Zoals je merkt is het bij deze manier van Bijbel lezen heel belangrijk om stil te worden en te luisteren naar Gods. We hebben hier bij In de praktijk al vaker aandacht aan besteed. Graag wijs ik je op deze artikelen:
- Hoe ga je om met (moderne) afleidingen en obstakels?
- Geloof je dat God tot je wil spreken
- Onze geest een lamp van de Heer
- Stilte en afzondering om Gods stem te verstaan
Lectio Divina is een heel eenvoudige methode. Je hebt niet meer nodig dan stilte en een Bijbel. Maar misschien vind je het lastig om ‘zomaar’ te gaan zitten, een stukje uit de Bijbel te lezen en te zien wat God tegen je wil zeggen. Dan kan een leidraad je wellicht op weg helpen. Daarom deel ik graag een aantal tips en ideeën met je.
App
- Bidden onderweg (https://biddenonderweg.org)
- Pray as you Go (https://pray-as-you-go.org), dit is het Engelstalige origineel van Bidden onderweg
Enige jaren geleden werd ik door iemand getipt voor de site Pray-as-you-go. De Nederlandstalige versie was toen nog in ontwikkeling. Inmiddels is er dus ook een Nederlandstalige website en app.
Deze (gratis) app kun je downloaden op je mobiel zodat je hem altijd bij de hand hebt. De meditatie in de app is kort en duurt rond de 12 tot maximaal 15 minuten. Hij is speciaal geschreven voor mensen die onderweg naar hun werk graag een moment van stilte en bezinning willen. Zelf gebruik ik de app gewoon thuis op mijn stilteplek tijdens mijn gebed.
De meditatie in deze app kent een vaste opbouw. Eerst is er muziek om bij tot rust te komen. Deze muziek komt uit alle delen van de wereld. Vervolgens wordt er een kort bijbelgedeelte gelezen met enkele overdenkingsvragen. Daarna is er ruimte voor overdenking. Vervolgens wordt de tekst nogmaals gelezen met een gebedssuggestie erbij en is er ruimte voor een kort gebed tot God. De meditatie wordt afgesloten met een zegen en een uitleidend muziekje. In de meditatie volgen de makers het oecumenisch kerkelijk jaar en leesrooster. Rond advent en Kerst, 40-dagentijd, Pasen en Pinksteren zijn de lezingen en meditaties daar op aangepast.
Het fijne van deze app is dat je niet zelf hoeft na te denken over welk bijbelgedeelte je zult lezen, maar je door het volgen van het kerkelijk jaar wel afwisselende gedeeltes leest en teksten die passen bij de tijd van het jaar. Soms gaan de vragen bij de tekst niet over een onderwerp of thema dat in je leven speelt, maar ze zijn ook niet heel dwingend. Je kunt gerust je eigen gedachten bij de gelezen tekst hebben. Ook is het fijn dat het is afgebakend in tijd, je bent altijd na maximaal een kwartiertje klaar. Dat maakt de stap om het in te passen in je dagritme ook kleiner. En het feit dat ze het kerkelijk jaar volgen, verbindt je met andere christenen over de hele wereld.
Boek
- Bid Luister Leef dichter bij God, Rick Timmermans en Heleen Dekens
Dit is een heel compleet boek waarmee je, als je wilt, drie keer per dag kunt bidden en daarnaast in twee jaar de hele Bijbel door kunt lezen.
Het ochtendgebed is het meest uitgebreid. In een jaar tijd lees je daarin het hele boek van de Psalmen meditatief door. Ook is er aandacht voor oude en moderne heiligen en belangrijke gebeurtenissen die onze geschiedenis gevormd hebben.
Elk gebedsmoment is opgebouwd als een korte liturgie met ruimte voor zingen (liedsuggesties achterin het boek), overdenking en gebed en sluit af met een zegen. Er is daarnaast een vast, kort middaggebed en zeven avondgebeden (voor elke dag van de week één).
Toen ik met dit boek begon (in 2013) had ik een poosje geen werk. Dat gaf me wat meer tijd en ruimte, want als je alles uit dit boek wilt volgen is dat best intensief. Toen ik weer ging werken in 2014 heb ik nog wel lange tijd de gebeden met de Psalmen gebeden (die kun je natuurlijk ook in de avond bidden, als dat beter bij je past). Het fijne aan dit boek is dat je, naast het bidden van de Psalmen, veel uitleg krijgt en er aandacht wordt besteed aan allerlei verschillende mensen en stromingen binnen het christendom. Je krijgt een breed beeld van hoe mensen in verschillende tradities met geloof en gebed omgaan in het kader van meditatief bidden en Bijbellezen.
Podcast met Lectio Divina van In de praktijk
We hebben deze maand ook een podcast voor je gemaakt waarin we samen met jou een Lectio Divina oefenen. Je vindt deze podcast in de rubriek Podcast bij In de praktijk.
Er is ook nog een podcast van Sylvia met een Lectio Divina in de cursus 40 dagen van gebed. Je vindt alle informatie (inclusief deze podcast) over deze cursus terug op onze website onder Wat we doen/40 dagen van gebed.
Bronnen
Voor al deze inzichten steun ik op en ben ik geïnspireerd door de inzichten van Eugene Peterson in Eat this Book en Victor van Heusden in Nieuwe wegen, oude bronnen - over bidden en Bijbellezen.