Deze blog is een bewerking van de inleiding die Nici Overduin heeft gehouden bij In de praktijk op zondag 3 februari 2019.

In de laatste 2 jaar hebben we het bij In de praktijk over een aantal geestelijke disciplines gehad. We hebben gezien dat geestelijke disciplines middelen van genade zijn. Middelen om in geloof en liefde te groeien voor God en onze naaste.

Vasten valt onder de categorie van “onthoudingen”, je doet iets niet om ruimte voor God te maken. Maar tijdens het vasten is het noodzakelijk om de een of de andere discipline erbij te doen, zoals: gebed, stilte of over Gods Woord mediteren. Vasten is geen doel op zichzelf. Het doel van vasten is God zelf en zijn transformerende kracht in en door ons heen.

Vasten is een krachtige ondersteuning voor alle andere geestelijke disciplines.

Door de Bijbel heen lezen we regelmatig over mensen die vasten. Er was altijd een reden of een doel voor dat vasten.

  • David roept het volk op na de dood van Saul en zijn zonen om in rouw en verdriet te gaan vasten. (2 Sam. 1:12).
  • Alle bewoners van Ninevé gaan vasten om hun zonden te belijden -  niet luchtig “sorry” zeggen, maar met diep besef van de pijn dat onze zonde Gods hart raakt (Jona 3:5-9).
  • In de eerste gemeente vasten de mensen om te zoeken naar  onderscheidingsvermogen voor beslissingen die genomen moeten worden – zoekend naar Gods wil (Hand. 13:2-4).
  • Koningin Esther vast zoekend naar Gods bescherming (Esther 4:16).
  • Het volk Israël vast om hun toewijding en verlangen naar God te benadrukken en te bekrachtigen (1 Sam. 7:6).
  • Daniel vast om zijn gebed te bekrachtigen (Dan.9:3).
  • Soms vasten mensen voordat ze een bepaalde opdracht, taak, of roeping volgen. Jezus vastte 40 dagen in de woestijn voordat hij zijn bediening begon (Matth. 4:2 en Hand. 14:23).

Vasten is een middel van genade dat mensen helpt om door rouw, verdriet, zonden, angsten, twijfels en strijd overwinnend door te gaan. De kern van vasten is om meer van God in ons leven te zien en ervaren in deze situaties. Een specifiek doel kan bijvoorbeeld rouw verwerken zijn, maar ten diepste gaat het om meer van God in ons leven zien te midden van de rouw.

Vasten als gevecht tussen ons lichaam en onze geest

Dominee Howard-John Wesley (niet te verwarren met ‘onze’ John Wesley) zegt:

“Een van de grootste geestelijke disciplines die wij kunnen ontwikkelen is het vermogen om ‘nee’ tegen onszelf te kunnen zeggen. Vasten is leren ‘nee’ zeggen tegen onszelf.”

Laten we kijken wat Paulus hierover zegt in Romeinen 7:19-25:

“Wat ik verlang te doen, het goede, laat ik na; wat ik wil vermijden, het kwade, dat doe ik. Maar wanneer mijn daden in strijd zijn met mijn wil, ben ik daar niet zelf de oorzaak van, maar de zonde die in mijn heerst. Ik ontdek in mij de wetmatigheid van het kwade zich aan mij opdringt, ook al wil ik het goede doen. Innerlijk stem ik vol vreugde in met de wet van God, maar in alles wat ik doe zie ik die andere wet. Hij voert strijd tegen de andere wet waarmee ik met mijn verstand instem en maakt van mij een gevangene van de wet van de zonde die in mij leeft. Wie zal mij, ongelukkig mens, redden uit dit bestaan dat beheerst wordt door de dood? Dat doet God! Dank aan hem door Jezus Christus, onze Heer. Met mijn verstand onderwerp ik mij aan de wet van God, maar door mijn natuur onderwerp ik mij aan de wet van de zonde.”

Er is een strijd binnen in ons tussen wat we willen en wat we werkelijk doen – een strijd tussen ons lichaam en onze geest. Als we niet leren ons lichaam te beheersen, leren we niet om God de ruimte te geven om ons te transformeren. Als we ons lichaam niet kunnen beheersen:

  • eten we meer dan wat ons lichaam nodig heeft om gezond en mooi te zijn.
  • raken we verslaafd aan drinken of andere middelen om de pijn en onrust in ons is te verdoven.
  • raken we verslaafd aan pornografie.
  • leven we in angst en zorgen voor de dag van morgen.
  • blijven we met onze tong roddelen en klagen.
  • … (vul zelf maar in)

Er is dus strijd, maar Paulus schrijft ook dat God, door Jezus Christus, ons kan helpen om in deze strijd te overwinnen.

De strijd vindt plaats in onze denken.

Onze beslissingen nemen wij met ons denken, dus voor de zonden die wij doen hebben we gekozen. De vraag is altijd: ga ik de wil van God doen of ga ik gehoor geven aan de verlangens van mijn lichaam?

Het probleem is dat we de tijd niet nemen voor introspectie en om onszelf deze vraag te stellen: Ga ik Gods wil of mijn eigen wil doen?

Vaak zijn we vervuld met zelfmedelijden en geven we de schuld aan ons verleden, aan onze ouders, andere mensen, aan onze eigen gebrokenheid, of zelfs aan de duivel. Al deze reden kunnen wel degelijk een grote rol spelen, maar door Jezus’ dood en opstanding, door de Heilige Geest die in ons leeft, kunnen wij de wil van God doen!! Kunnen we de strijd overwinnen!! Geloven we dat?

Met vasten nemen we de tijd om stil te staan bij de vraag “Waarom doe ik wat ik doe?” Door te vasten disciplineer ik mijn lichaam door samen met God de strijd in te gaan.

  • In plaats van mijzelf zielig te vinden, vast en mediteer ik over de woorden van God die tegen mij zegt dat ik zijn geliefde dochter of zoon ben – Hij vernieuwt mijn denken.
  • In plaats van mijn kop in het zand te steken over zonden die ik doe – vast ik en zoek ik Gods waarheid – door het te gaan zien, belijd ik mijn zonden en vind ik vrijheid.
  • In plaats van roddelen – vast ik in stilte, biddend dat als ik mij mond open, mijn tong de ander mag zegenen.
  • In plaats van mijn eigen inzicht over mensen en situaties te volgen, zoek ik door het vasten en het lezen van Gods Woord het inzicht van God die vol liefde en genade is.

Vasten verzwakt ons lichaam. En dat is niet erg. Dat is nodig. Door het vasten van voedsel brengen we ons lichaam tot rust.

We zeggen ‘nee’ tegen ons lichaam en geven God ruimte om onze geest en ons denken te vernieuwen. Vasten leert ons dat we de strijd kunnen winnen. Ons lichaam wordt zwakker maar onze geest wordt sterker.

Vasten als navolgen van Jezus, ons kruis op ons nemen

In Mattheus 16: 26 zegt Jezus tegen zijn leerlingen:

“Wie achter mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen, en mij volgen. Want ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, zal het behouden.”

Jezus verliest zijn leven omwille van ons en hij roept ons om ons leven te verliezen omwille van hem.

Als Christenen zijn we gekruisigd met Jezus. In Galaten 2:19 en 20  zegt Paulus “… met Christus ben ik gekruisigd. Ik zelf leef niet meer, maar Christus leeft in mij.”

Vasten geeft ons een glimp van wat het betekent om gekruisigd met Jezus te zijn en te leven met Jezus. Het is een manier om nadruk te geven aan deze woorden van Jezus in ons eigen leven. Door te vasten verloochenen we onszelf, zetten we onze eigen ik opzij, negeren we onze eigen wil, omwille van de levende Christus die in ons leeft – More of You and less of me.

Wanneer het gaat om wat we willen, zijn we vrij goed in het tegen anderen ‘nee’ zeggen, maar in het volgen van Jezus, is het fundamenteel dat we leren ‘nee’ tegen onszelf te zeggen.

Hoe zou je leven eruit zien als je ‘nee’ kon zegen tegen de verleiding van overeten, roddelen, pornografie, zelf-medelijden, klagen, shoppen, je eigen eer te zoeken? Van social media of entertainment? Van overwerken of geld? Van ongezonde gewoontes en verslavingen – denk aan roken bijvoorbeeld? Van meer over jezelf te denken dan anderen? Vul het zelf maar in.

“Wie achter mij aan wil komen, moet zichzelf verloochenen, zijn kruis op zich nemen, en mij volgen. Want ieder die zijn leven wil behouden, zal het verliezen, maar wie zijn leven verliest omwille van mij, zal het behouden.”

Jezus geeft ons het leven in overvloed. Maar wij weten vaak niet hoe wij dit leven kunnen ontvangen. Het begint met willen en leren wat het betekent om te sterven aan onszelf.  De geestelijke disciplines zijn middelen van genade die ons daarmee helpen en vasten ondersteunt en bekrachtigt de andere disciplines en helpt ons om te kunnen zeggen: “Niet ikzelf, maar Christus leeft in mij”

Moge God die ons gered heeft uit de macht van de duisternis
en ons heeft overgebracht naar het rijk van zijn geliefde Zoon Jezus,
ons de kracht geven om ‘nee’ te zeggen tegen zonde
en ons de kracht geven om in alles vol te houden
en te verdragen.
Hij die ons roept is trouw.
AMEN
(gebaseerd op Kol. 1)