Eén van de eerste waarschuwingen / instructies die Paulus ons geeft in Kolossenzen 3 over hoe we een gezonde gemeenschap vormen in de praktijk is: “Lieg niet tegen elkaar, aangezien u de oude mens met zijn daden uitgetrokken hebt….”
Opmerkelijk niet? Eerst een opsomming die meer uit categorieën zonde bestaat: hebzucht, zedeloosheid, kwade/lage begeerten. Deze zonden moeten we in onszelf doden maar de eerste concrete aanwijzing die we krijgen over wat we in de praktijk moeten doen is: lieg niet tegen elkaar! En de context waarin Paulus dat plaatst is ‘nu u de oude mens en zijn leefwijze heeft afgelegd….’
Het is dus als het ware een kenmerk van mensen die hun oude mens hebben afgelegd, en dat komt door de nieuwe mens die we nu zijn. Christus in ons. Mensen die met elkaar verbonden zijn in Christus, dat zijn mensen die niet tegen elkaar liegen.
Hoe meer ik hier over nadenk hoe meer ik begrijp dat Paulus juist ‘liegen’ als eerste praktijk tool geeft, omdat liegen het schadelijkst is voor een relatie. Nu we met elkaar in Christus verbonden zijn leven we in relatie met elkaar. Liegen in een relatie schaadt het onderling vertrouwen, beschadigt mensen en belemmert groei. Juist in een relatie draait het om wederzijds vertrouwen, een relatie kan alleen werken op basis van vertrouwen en liegen is dan ook gevaarlijk en het meest bedreigende voor een relatie.
Chris Webb - een Benedictijnse anglicaanse priester - wijdt in zijn nieuwe boek "God-Soaked Life: Discovering a Kingdom Spirituality” een groot gedeelte aan het onderwerp 'liegen' wat me enorm heeft geconfronteerd en geïnspireerd. Ziet u de waarheid is, we liegen voortdurend! Alleen is er denk ik een reden dat Paulus heel specifiek zegt 'lieg niet tegen elkaar. Tegen jezelf liegen is erg lastig….ik geloof dat dit alleen onbewust kan maar bewust tegen jezelf proberen te liegen gaat eigenlijk niet want je weet dat het anders zit. Je kunt wel zeggen, die deuk in die auto komt niet door mij, ik dacht alleen maar dat ik een klap hoorde en toevallig ging ik op datzelfde moment iets voorover in mijn stoel maar je weet dat je er net tegenaan bent gereden en je niet door zou moeten rijden alsof er niets gebeurd is….. liegen tegen jezelf gaat lastig.
We liegen wel voortdurend tegen God, dat kan op verschillende manieren. We kunnen heel selectief dingen voor Gods aangezicht brengen en hiermee de waarheid verzwijgen….vaak bidden we vooral wat we denken wat God wil dat we bidden. We kunnen hele vrome woorden van ‘vergeving’ uitspreken over iemand terwijl we eigenlijk heel kwaad zijn en iemand heel wat andere dingen dan ‘vrede en vergeving’ toewensen. We kunnen ons heel anders voordoen dan wie we werkelijk zijn voor God. We kunnen ook allerlei excuses (die we vaak met ‘smoesjes’ verwarren) aandragen waarom we niet gehoorzaamd hebben of waarom we ons hebben misdragen. Alleen liegen tegen God werkt eigenlijk ook niet… God is de kenner van de harten, hij is de waarheid. Hij doorziet elke leugen en weet hoe het werkelijk met ons gaat en wat er precies is gebeurd. En ergens weten wij dat ook…
Maar tegen elkaar liegen is een heel ander verhaal! Dat werkt namelijk wel! Als ik met overtuiging naar jou toe de boel verdraai, de waarheid geweld aan doe of gewoon niet eerlijk ben heeft dat grote gevolgen. Jij weet niet zoals ikzelf of God hoe het werkelijk zit dus jij moet mij vertrouwen op mijn woord. En als ik kies om met mijn woorden tegen jou te liegen beschadig ik onze relatie die in Christus tot stand is gekomen. Dat is geen kleinigheid maar een bedreiging voor het lichaam van Christus! Als je iemand zand in de ogen strooit kan de ander niet meer zien… Liegen, laat Webb zien, geeft een gevoel van controle en macht dat we elkaar kunnen laten geloven wat we willen; gedrag en een houding van het hart die niet thuishoort in het lichaam van Christus. Dat hoorde bij onze oude mens…en die zegt Paulus hebben we afgelegd. We zijn nu in Christus en Christus is in ons.
De opbouw van deze prachtige brief en in het bijzonder het derde hoofdstuk raakt me. Het begint bij het feit dat we ons realiseren dat we geliefd en vergeven zijn, dat ons leven veilig is verborgen met Christus in God. Omdat dit de basis is en onze identiteit bepaalt, hoeven we niet langer bang te zijn voor onze gebrokenheid. Het is de erkenning van onze gebrokenheid die ons in Christus vrij de toegang tot Zijn koninkrijk verleent. Het volle leven leren leven betekent dat we ons gebroken leven met elkaar delen.
Dat is verrassend als je er over nadenkt. Het is dus niet je gebrokenheid, de dingen waarover of waarom je liegt - die een relatie in de kern het meest bedreigen, maar het liegen zelf! Waarom zeggen we niet gewoon eerlijk tegen elkaar: Sorry, ik ben vergeten je mail te beantwoorden terwijl het voor jou heel belangrijk was wat ik ook wist en het heeft vervelende gevolgen voor jou. Ik zou je willen kunnen beloven dat het nooit meer gebeurt maar de waarheid is, ik vergeet vaker dit soort dingen… in plaats dat we liegen en zeggen, ik had het vreselijk druk met mijn werk en gezin en mijn heilige prioriteiten lieten het even niet toe om nog naar mijn mail te kijken….
Waarom doen we ons voortdurend beter voor dan we zijn? Het is uit angst om onze gebrokenheid te tonen wat ons kwetsbaar maakt, maar juist door tegen elkaar te liegen maken we het lichaam ziek. Als je bij de dokter komt en hem niets vertelt over je hoofdpijn of hevige buikpijn maar zegt dat je nergens last van hebt en alles ok is breng je jezelf enorm in de problemen! Als we een gezond lichaam willen vormen zegt Paulus dus eigenlijk, moeten we leren eerlijk tegen elkaar te zijn en dat kan omdat we in Christus met elkaar verbonden zijn. In Christus zijn we veilig en geliefd hoe gebroken we ook zijn. Omdat we allemaal weten hoe genadig Christus was voor onze gebrokenheid leren wij dat ook voor elkaar te zijn.
Als we eerlijk tegen elkaar durven te zeggen dat we worstelen met een verslaving in ons leven….dat ons huwelijk misschien helemaal niet zo lekker loopt als we de buitenwereld willen doen geloven… Dat we makkelijk ons geduld verliezen en driftig worden… dat we iets stoms hebben gedaan waardoor er een puinhoop is ontstaan en we geen idee hebben hoe het op te ruimen… Dat we ons helemaal niet goed voelen maar nauwelijks ons hoofd boven water kunnen houden en we moe en bang zijn….dan kunnen we er in en als Christus voor elkaar zijn. God kiest ervoor om met ons samen te werken, Jezus woont in ons…hij is alles in allen…en hij kiest er voor heling en heiliging te brengen door elkaar heen! We missen de kans om gezond en heel te worden en als lichaam goed te kunnen functioneren zoals we bedoeld zijn wanneer we tegen elkaar liegen. Geen wonder dat Paulus als één van de eerste instructies ons vertelt niet tegen elkaar te liegen!
Laten we deze praktijkles van Paulus ter harte nemen. Laten we kiezen om elkaar te vertrouwen in de liefde van Christus die ons tot nieuwe mensen maakt en ons gebroken leven open en eerlijk met elkaar delen.