De eerste avond van het seizoen ging over het thema Gods stem verstaan. Als het je verlangen is voor God te leven en Hem te gehoorzamen, is het in feite moeilijk God niet te horen. Jezus is er van overtuigd dat wie bij hem horen, zijn stem herkennen en zijn stem volgen. (Joh.10: 1-5) God kan spreken door zijn Woord, dromen en visoenen maar de manier die waarschijnlijk het meest voorkomt is de stille innerlijke stem. (Jesaja 30:21)
Hoe kunnen wij deze stille innerlijke stem herkennen en leren verstaan te midden van al het lawaai om ons heen en in onszelf?
Soms zou het makkelijk zijn als God gewoon luid en duidelijk tegen ons zou spreken en alle andere stemmen het zwijgen op zou leggen. Een soort voice-over met echo uit de hemel. Maar dat is niet de werkwijze van onze God die liefde is. God dwingt ons niet hem aandacht te geven en naar hem te luisteren. Hij wil nog steeds met ons wandelen en spreken. We zijn bedoeld om het leven met God te leven. Stap voor stap, moment voor moment. Ondanks dat wij in zonde hem de rug hebben toegekeerd, wil hij nog steeds zo graag met ons wandelen en spreken dat hij - als wij dat willen - in ons komt wonen. Twijfel niet of God tot je wil spreken. Hij heeft ons voor de grondlegging van de wereld in Christus vol liefde uitgekozen. (Efeze 1:4) Dit betekent dat nog voordat de wereld geschapen werd de Vader, Zoon en Geest tegen elkaar zeiden: “Ik kan niet wachten tot - vul je naam in - zich bij ons voegt.” God spreekt tot ons, het enige wat wij moeten doen is opnieuw leren luisteren met onze ziel
Contemplatief gebed
Om de stem van God te leren verstaan is er een vorm van gebed die ons hier enorm bij helpt. Dat is contemplatief gebed. Het is heel eenvoudig! Geen theologisch ingewikkeld verhaal. Het is een bidden met een luisterende, verwonderde ziel. Vaak komen we in gebed met een lijst aan verzoeken, observaties, wensen en formules die we hebben geleerd. We praten zoveel dat we God nauwelijks de kans geven tot ons te spreken. Contemplatief gebed is een hele andere manier van bidden. Het is meer een levensstijl dan een handeling die je doet.
In contemplatief gebed leren we om in stilte te zijn bij de IK BEN, die onze ziel liefheeft en geneest. We laten alle vormen en formules van bidden en vooral ook onze obsessie met uitkomsten los en rusten in Gods aanwezigheid. Contemplatief gebed betekent dat wij volkomen onszelf zijn in Gods aanwezigheid waar we motieven, gevoelens en gedachten onderzoeken die we nooit aan een ander zouden durven toegeven, maar waar God ons liefdevol mee wil helpen. Alle maskers vallen af en we zien ‘zelf promotie’ voor wat het is. We laten hier de voortdurende neiging indruk te willen maken op God, anderen en onszelf los en kunnen werkelijk onszelf zijn bij een liefdevolle Vader die van ons houd, ons kent en alleen het beste voor ons wil.
Hoe doe je dat?
Allereerst is het belangrijk dat je leert om stil te zijn en je jezelf regelmatig afzondert. Geloof me, hoe vaker je dit oefent, hoe beter het zal gaan en hoe meer je er naar uitkijkt! Afzondering is iets totaal anders dan eenzaamheid. Jan Johnson zegt het zo: "Eenzaamheid is de pijn van het alleen zijn, het is een pijnlijke leegte en je zit vast in negatieve gedachten. Afzondering is de heerlijkheid/vreugde (glory) van het alleen zijn, het is vol, het nodigt Gods gedachten in ons uit."(1)
Elisabeth Elliot, één van mijn heldinnen, noemde afzondering (solitude) het beste medicijn tegen eenzaamheid! Ze zei "verander je eenzaamheid in afzondering en je afzondering in gebed!"(2)
In stilte en afzondering werkt God in ons op manieren die we waarschijnlijk niet direct waarnemen maar die levens veranderend en verrijkend zijn! Echt probeer het eens een maand uit! Henri Nouwen geeft ons de praktijk tip dat het beter is dagelijks 10 minuten hier mee te oefenen dan één uur per week. (3)
Op deze momenten van stilte en afzondering, fluister dan tegen je ziel. God is hier. Oefen jezelf om in stilte bewust te zijn van Gods aanwezigheid. Richt je aandacht op God. Jezus Christus leeft! Hij is opgestaan uit de dood en zegt dat hij met ons is, altijd. Geloof je dat? Dat de Zoon van God bij je is, nu op dit moment? Geloof en vertrouw je dat hij niets liever wil dan met jou wandelen en communiceren? Dat verandert je gebedsleven radicaal!
De basis is Gods woord mediteren
Om Gods stem te herkennen is het belangrijk dat je weet hoe die klinkt. Dat je net zoals je kunt constateren 'dat klinkt als iets wat X zou kunnen zeggen'. je gewoon weet - 'dit klinkt als iets wat God zou kunnen zeggen!' Dat in hetgeen je hoort, je 'herkenbaar God' erkent. De basis hiervoor is het woord van God kennen en erover mediteren. Als je een leven van contemplatief gebed wilt, en Gods stem wilt verstaan, kun je niet zonder Bijbellezen. Misschien denk je 'mediteren', weer zo’n typisch-jargon-vaag-woord…dat kan ik niet. No worries, dat is niet waar! Mediteren is echt veel eenvoudiger dan je denkt. Kun jij je zorgen maken over dingen? Als het antwoord 'ja' is, dan kun je ook mediteren! Als je je ergens zorgen over maakt ga je in je denken vragen stellen, een scenario bedenken wat je nog niet werkelijk hebt ervaren.(4) Dat is precies wat je doet als je mediteert maar dan onder leiding van de Heilige Geest. Je leest een verhaal en vraagt: Wat als ik die persoon zou zijn? Wat zou ik antwoorden als Jezus dit aan mij vroeg? Hoe zou het zijn als Jezus zo naar mij keek? Hoe zou mijn leven er na zo'n ontmoeting uitzien… Tijdens de serie Bijbel in de Praktijk gaan we hier veel dieper op in. Bedenk ook goed dat het in contemplatief gebed er niet gaat om God te horen spreken, maar om bij hem te zijn en van zijn aanwezigheid te genieten. Het ontvangen van inzichten of antwoorden krijgen is nooit het doel. Dat is even schakelen voor ons westerlingen, maar er bestaat niet zoiets als 'God-on-demand'. Het is geen magisch middel waarmee je God aan het praten krijgt. Soms spreekt God tot je, soms niet, maar altijd ben je in Zijn liefdevolle aanwezigheid.
Dat wat God tot je hart spreekt zal nooit tegen de Bijbel ingaan maar in de Geest van de Bijbel zijn. Verwacht ook dat God je verrast, als je nog nooit verbaasd en verrast bent geweest, vol vreugde en ontroerd over iets wat God tegen je zegt…dat er een gedachte in je opkomt waar je gewoon van weet, dat had ik dus nooit zelf bedacht. Of een bemoediging die je ziel geneest en troost waar woorden niet bij kunnen….dan verzin je waarschijnlijk nog zelf wat woorden van God zijn. Dan interpreteer je nog je eigen gedachten als de woorden van God. Maak je daar geen zorgen over! Dat is zeker in het begin heel normaal. Dit bevestigen Richard Foster, Dallas Willard en Jan Johnson. Dat zijn drie hele bijzondere christenen met bijzondere bedieningen die veel geoefend hebben. Het is ook belangrijk dat je bij twijfel gebruik maakt van de gemeenschap. We zijn aan elkaar gegeven, praat en bid met elkaar over deze dingen. Vraag of iemand jou wil helpen om te leren Gods stem te verstaan. Vraag anderen of zij in hetgeen jij gehoord hebt, ook God herkennen. In de serie Kerk in de Praktijk gaan we er verder op in hoe je dit in de praktijk kunt doen. Blijf altijd luisteren met een avontuurlijk verlangen, we moeten leren te wachten op God en vertrouwen dat Hij zal spreken. (Psalm 27:14)
Hoe ziet dit er in de praktijk uit?
Tja, ik heb hier veel over gelezen en in deze blog heel wat over geschreven maar waarschijnlijk wil je nu vooral weten hoe dit er dan in de praktijk bij iemand uit ziet. Er is niet één manier. Contemplatief gebed is een vorm van gebed waar je geen methodiek toepast. Het vergt een openheid, het is een interactief leven met God in het dagelijks leven. Door deze interactie groeit bij mij steeds meer het besef dat God met mij wil samenwerken in zijn Koninkrijk. God heeft geen standaard antwoorden, hij wil met een ieder van ons een persoonlijke relatie. Daarom schrijf ik dit laatste stukje van de blog uit praktijkervaring. Ik hoop dat het je inspireert of helpt maar ga vooral zelf het avontuur aan. Voor mij helpt contemplatief gebed als levenshouding me enorm om dit leven echt met God te leven. Ik ben nog maar een beginneling en ben dankbaar voor veel van de onderstaande gebedsvragen / inzichten die ik heb ontdekt bij mede pelgrims.
Mijn ervaring is dat ik vaak wel weet wat God van me vraagt. Ik ben goed bekend met de Bijbel waarin dat gewoon heel duidelijk staat. Mijn probleem is dat ik vaak werkelijk geen idee heb hoe ik dat moet doen. Ik weet bijvoorbeeld dat God van mij vraagt dat ik mijn naaste liefheb. Als dat mensen zijn met wie ik een klik heb, is dat niet zo moeilijk…maar ik heb vaak geen idee hoe ik dat doe bij iemand die ik niet goed begrijp, of iemand die me vreselijk irriteert of me steeds kwetst.
Contemplatief gebed is dan dat ik God die Liefde is en het wel weet vraag: Heer ik heb geen idee, ik voel alleen maar irritatie….hoe kan ik persoon X liefhebben zoals U van mij vraagt? Wat moet ik over hem/haar weten. Laat me zijn of haar hart zien. Wat ervaart deze persoon als liefde en hoe kan ik dat geven?
Jan Johnson schrijft over het ’10-minuten-liefde-principe’ wat voor mij in de praktijk goed werkt. (5) Ik maak dingen snel te groot of ingewikkeld en deze 10 minuten per keer aanpak maakt het down-to-earth voor mij. Het betekend dat je bewust in Gods aanwezigheid nadenkt over, hoe ziet het er de komende 10 minuten uit om God en mijn naaste lief te hebben. Wat doe en laat ik dan? En als die 10 minuten voorbij zijn, bid je voor de volgende 10 minuten. Dit past ook perfect in onze moment-tot-moment heiliging waar we het in seizoen 1 over gehad hebben.
Ik weet dat ik mijn geduld niet moet verliezen, vriendelijk en redelijk moet zijn maar dat is lastig als je onder druk staat of wanneer je geïrriteerd bent. Ik leer steeds meer om dan te bidden; wat in mijn karakter heeft hier verandering nodig? Waarom ben ik zo ongeduldig - geïrriteerd….wat maakt me nu zo boos?Thomas Merton stelt voor dat je God gewoon vraagt of hij jouw gedachten wil vervangen met de gedachten van Jezus. Dat je vraagt of God onze frustraties wil vervangen met Zijn liefde.(6) Een geweldig advies! Ik hoop dat dit helpt om een beetje een beeld er bij te krijgen.
Maak het niet te ingewikkeld
Oefen in stil zijn, sta open voor God en Zijn gedachten. Kom niet te snel met sturende vragen en wacht even met delen wat jij denkt dat het beste is, maar vraag gewoon - Heer wat vind U er van? Hoe ziet U deze situatie …. Vertel niet alleen maar wat je van God verwacht maar vraag ook wat Hij in bepaalde situaties van jou verwacht en houd dan even je mond. Wees gewoon stil en durf te geloven dat hij bij je is en tot je spreekt. Maak het vooral ook niet te ingewikkeld zoals ds. Stephen al zei. Durf dingen ook te benoemen en erkennen als Gods stem.
Vaak spreekt God tot mij door gedachten in mij op te laten komen die voortgekomen zijn uit meditatie. Ik maakte me bijvoorbeeld vreselijk zorgen om ook echt zorgwekkend grote dingen. Het nam me steeds meer in beslag. Op zo’n stilte moment dacht ik ineens ‘Kijk naar de vogels.’ Meer had ik niet nodig, maanden eerder mediteerde ik over Mattheus 6:25-34. Daar staat dat God voor de vogels zorgt, hen voed en dat wij hen ver te boven gaan en we ons geen zorgen hoeven te maken. Jezus erkent dat een dag ‘kwaad’ kan hebben maar hij verzekert ons dat hij bij ons is en voor ons zorgt. Het is niet een ‘doen alsof er niets is’ verhaal, maar meer bedenken wie er boven staat en bij is verhaal. Hoe stom het voor een ander ook kan klinken, mij hielp het die weken van ziekenhuis onderzoeken en zorgen om steeds als ik een paniek aanval aan voelde komen of overbezorgd raakte gewoon letterlijk een tijdje naar vogels te kijken die me herinnerde aan Gods liefdevolle trouw en zorg. Jezus zegt niet voor niets - KIJK! Hij wist kennelijk al dat er dagen vol kwaad kunnen zijn waardoor we ons zorgen maken, wat slopend voor ons is, en hij helpt ons door vogels die we overal, bijna altijd wel kunnen zien te koppellen aan de liefdevolle trouw van de Vader. ‘Kijk naar de vogels’…. zo simpel kan het zijn.
1, 4 & 5 - Jan Johnson, When the soul listens: Finding Rest and Direction in Contemplative Prayer. (2017)
3 - Henri Nouwen, Making all Things New: An Invitation to the Spiritual Life (1981)
2 - Elisabeth Elliot, Turning Solitude into Prayer (1997)
6- Thomas Merton - Contemplative Prayer (1969)