Achtergrond

Jezus stelde het avondmaal in tijdens het Pesachmaal. Het Pesachmaal was een feestmaal ter ere van de bevrijding van de Joden uit Egypte. Dit feest staat uitgebreid beschreven in de Bijbel, in Exodus 12. Terwijl Jezus dit feestmaal met zijn discipelen vierde, gaf Hij er een nieuwe betekenis aan. Hij verbond de beker en het brood met zijn dood en onze bevrijding van het juk van de zonde:

“Terwijl ze aten, nam hij een brood, sprak het zegengebed uit, brak het brood, deelde het uit en zei:“Neem hiervan, dit is mijn lichaam.’ En hij nam een beker, sprak het dankgebed uit en gaf hun de beker, en allen dronken daaruit. Hij zei tegen hen: ‘Dit is mijn bloed, het bloed van het verbond, dat voor velen van jullie vergoten wordt.’” (Markus 14: 22-24)

Jezus roept ons op om zelf ook het Avondmaal te vieren in Lukas 22:19 “Doe dit telkens opnieuw om mij te gedenken…” 

Avondmaal in de Bijbel

Op www.debijbel.nl lezen we dat het Avondmaal in de vroege kerk al snel een traditie werd. In de Bijbel wordt met verschillende begrippen gewezen op het Avondmaal:

• 'breken van het brood' (zie Handelingen 2:42)
• 'maaltijd van de Heer' (zie 1 Korintiërs 11:20)
• 'maaltijd' (zie 1 Korintiërs 11:25)

De maaltijd van de Heer werd door de eerste christenen gecombineerd met een echte maaltijd, net zoals Jezus het Avondmaal instelde tijdens een echte maaltijd. De gelovigen lieten zo zien dat ze een soort familie waren, dat ze bij elkaar hoorden. Maar dat leidde ook tot problemen, zie bijvoorbeeld 1 Korintiërs 11:17-34. Deze problemen zorgden er waarschijnlijk voor dat het vieren van het avondmaal en het gemeenschappelijke eten van elkaar losgekoppeld werden.

Avondmaal als sacrament

Het Avondmaal wordt in de Kerk van de Nazarener gezien als een sacrament. John Wesley noemde een sacrament een middel tot genade. Hiermee bedoelt hij “uiterlijke tekenen, woorden of acties, uitgevoerd in opdracht van God om de gewone kanalen te zijn waardoor Hij voorafgaande, rechtvaardigende of heiligende genade geeft aan mensen.” (John Wesley, ‘Means of Grace’) Iedereen die erkent dat Jezus voor zijn of haar zonden is gestorven en opgestaan en Jezus wil volgen in het dagelijks leven, is welkom aan het Avondmaal. Ook wanneer je dit voor het eerst besluit tijdens de uitnodiging voor het Avondmaal.

Het Avondmaal als sacrament is dus een uiterlijk teken van innerlijke genade.  Het valt op dat Jezus heel duidelijk is over de betekenis van het Avondmaal, maar nauwelijks iets zegt over de manier waarop het gevierd moet worden. Zo is het Avondmaal de afgelopen 2000 jaar gevierd op allerlei plaatsen: in grote kathedralen, kleine kerkjes, bij mensen thuis, of aan het ziekbed. En is het Avondmaal op verschillende manieren gevierd: tijdens diensten of als onderdeel van een uitgebreide maaltijd, met druivensap, wijn of limonade, met matzes, brood of crackers. De kern is niet hoe het gevierd word, maar de middelen wijzen ons naar het offer dat Jezus Christus ons gebracht heeft en het nieuwe leven dat hij hiermee aan ons geeft als gemeenschap van volgelingen.

Online

In deze Corona-tijd, zijn er steeds meer kerken die het Avondmaal ook online vieren. Het Avondmaal als sacrament, betekent dat het een uiterlijk teken is van innerlijke genade. Niet het uiterlijk teken, de vorm of het ritueel is de bron van genade, maar Jezus zelf. Het brood en de beker zijn tekens van Jezus’ dood voor ons, waardoor wij als vergeven mensen in een nieuwe verstandhouding tot God mogen leven.

Een bezwaar dat gemaakt kan worden, is dat het online, via een computerscherm ‘minder echt of heilig’ is. Het is zeker anders en misschien ook onwennig, maar het is beslist niet minder echt of heilig. Wat op internet gebeurt is echt en wordt als echt ervaren. God alleen is Heilig, en Hij laat zich niet opsluiten in een (leeg) kerkgebouw maar is aanwezig bij ons thuis, ook in de viering van het Avondmaal. En zo zijn we ook in Hem (en via internet) met elkaar verbonden, vanuit onze eigen huizen.

Het vraagt echter wel iets nieuws van ons als we thuis zitten en met de viering meedoen. Van ons wordt thuis een actievere rol verwacht dan we gewend zijn. We bereiden het zelf voor, door een stukje brood en beker druivensap klaar te zetten. Neem er de tijd voor om dit met aandacht te doen. Zet het klaar op tafel, nog voordat de dienst begint. Daarmee schep je ook verwachting en voor-vreugde voor de maaltijd.

Vervolgens breek je thuis het brood en deel je dit, met de beker, uit aan je huisgenoten. Of wanneer je alleen in huis bent, dan neem je van het brood en de beker, gezamenlijk via internet. Daarmee neem je zelf actiever deel aan het Avondmaal dan wanneer je dit in de kerk ontvangt.